ปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM2.5 เป็นปัญหามลพิษทางอากาศที่มักพบเกินมาตรฐานในช่วงปลายปีจนถึงต้นปีของทุกปี โดยเฉพาะในพื้นที่วิกฤต 17 จังหวัดภาคเหนือ รวมถึงกรุงเทพมหานครและ ปริมณฑล ซึ่งส่งผลกระทบสุขภาพของประชาชนโดยตรง ฝุ่นPM2.5 มีแหล่งกำเนิดหลักมาจากการใช้ยานพาหนะ การเผาในที่โล่ง และภาคอุตสาหกรรม ซึ่งนักวิชาการมองว่า หากภาครัฐมีความจริงใจที่จะแก้ปัญหานี้ ผ่านกลไกทางกฎหมายและความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ก็มีความเป็นไปได้ว่าสถานการณ์ฝุ่นของประเทศไทยในอนาคตอาจมีแนวโน้มที่ดีขึ้น
รศ.ดร.ตระการ ประภัสพงษา คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล หนึ่งในนักวิชาการที่ศึกษาแนวทางการแก้ไขปัญหาฝุ่น PM2.5 ให้ความเห็นเกี่ยวกับมาตรการที่รัฐบาลควรให้ความสนใจ ว่าอันดับแรกรัฐควรพุ่งเป้าไปยังปัญหามลพิษที่มาจากภาคการขนส่ง เพราะถือเป็นปัญหาหลักที่ก่อให้เกิดฝุ่นPM2.5 ในพื้นที่กทม. ส่วนนี้จึงอยากให้มีการปรับมาตรฐานไอเสียรถยนต์ ให้เป็นระดับ ยูโร 5 หรือ ยูโร 6 จากเดิมที่อยู่ในระดับยูโร 4 ซึ่งผลจากการกําหนดมาตรฐานดังกล่าว จะก่อให้เกิดการพัฒนาปรับปรุงเปลี่ยนแปลงทั้งในด้านเทคโนโลยียานพาหนะ เพื่อให้สามารถควบคุมการปลดปล่อยมลพิษให้ไม่เกินเกณฑ์มาตรฐาน และในด้านน้ำมันเชื้อเพลิง ซึ่งได้แก่ น้ำมันเบนซิน และดีเซลก็ได้มีการพัฒนาเทคโนโลยีการผลิต เพื่อลดองค์ประกอบที่ก่อให้เกิดมลพิษให้น้อยลงเช่นกัน นอกจากนี้ยังมองว่าควรเร่งพัฒนาระบบขนส่งสาธารณะให้ใช้เชื้อเพลิงไฟฟ้าแทนพลังงานฟอสซิล และขยายให้ระบบขนส่งเชื่อมต่อกันทั้งหมด พร้อมควบคุมราคาค่าใช้บริการเพื่อให้ประชาชนเข้าถึงได้ ซึ่งหากทำได้ เชื่อจะสามารถแก้ปัญหาฝุ่นในพื้นที่กทม.ได้ในระยะยาว
ขณะที่ ผศ.ดร.ว่าน วิริยา ผู้ช่วยหัวหน้าศูนย์วิจัยวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (มช.) เสนอมุมมองว่ารัฐควรให้ความสำคัญกับคนชายขอบ ที่ได้รับผลกระทบโดยตรงจากปัญหาฝุ่น PM2.5 ด้วยการนำเสนอข้อมูลสถานการณ์ฝุ่นผ่านเครื่องตรวจวัดที่ได้มาตรฐาน ที่จะต้องเพิ่มการติดตั้งให้กระจายอยู่ในทุกชุมชน ทั้งในเขตตัวเมืองและที่ห่างไกล เพื่อให้เกิดการตื่นตัว เฝ้าระวังสุขภาพ แต่ต้องยอมรับว่าปัจจุบัน ปัญหาความเหลื่อมล้ำด้านสุขภาพ โดยเฉพาะปัญหาฝุ่น PM2.5 ยังเป็นปัญหาใหญ่ การจะเพิ่มจำนวนเครื่องตรวจวัดที่ได้มาตรฐานให้กระจายไปติดตั้งตามชุมชน ยังถือเป็นเรื่องยาก จุดนี้จึงอยากให้รัฐหันมาแก้ปัญหาจริงจัง ขณะเดียวกันยังมองว่า การจะแก้ปัญหาระยะยาวได้ รัฐบาลจะต้องมีการประชุมร่วมกับผู้นำประเทศเพื่อนบ้าน เพื่อหาข้อสรุปมาตรการต่าง ๆ มาบังคับใช้ ให้เกิดความยุติธรรมกับทุกประเทศ
