ทำความรู้จัก ‘PM1’ ฝุ่นจิ๋ว ร้ายกว่า ‘PM2.5’ เล็กทะลุส่วนลึกของปอด ทำลายระบบทางเดินหายใจ
เข้าสู่ฤดูฝุ่น (พิษ) PM2.5 หลังจากสภาพอากาศวันนี้หลายจังหวัดของประเทศไทยมีค่าฝุ่นเกินมาตรฐาน เริ่มมีผลกระทบต่อสุขภาพ โดยเฉพาะกรุงเทพฯ ที่มีสภาพหนักสุดในเช้าวันนี้ (15 ม.ค.64 เวลา 07.00 น.) มีค่าฝุ่น 44-111 ไมโครกรัม/ลบ. และคาดว่าในช่วงเดือน มี.ค.-เม.ย. สภาพอากาศจะย่ำแย่มากขึ้นไปอีก เพราะในหลายจังหวัดมีการเผาพื้นที่เกษตรกรรม
ทั้งนี้ การหายใจเอาฝุ่น PM2.5 เข้าไปนั้น จะทำให้เกิดการอักเสบหรือโรคภูมิแพ้ เช่น ไอ เจ็บคอ หายใจผิดปกติ และทำให้หัวใจกำเริบได้ รวมถึงเกิดการทำลายเม็ดเลือดขาวในปอด จนทำให้ปอดอักเสบและหากค่าความเข้มข้นของฝุ่นสูง จะทำให้ผู้ติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19) มีโอกาสเสียชีวิตมากขึ้นด้วย
ขณะที่รัฐบาลไทยกำลังให้ความสำคัญกับการแก้ไขปัญหา โดยบรรจุเรื่องฝุ่น PM2.5 เป็นวาระแห่งชาติ แต่รู้หรือไม่ว่า ในต่างประเทศอย่างยุโรปและอเมริกา หันไปให้ความสำคัญกับการแก้ไขปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็กไม่เกิน 1 ไมครอน (PM1) แล้ว
‘รศ.พานิช อินต๊ะ’ ผู้เชี่ยวชาญด้านฝุ่นจาก ม.เทคโนโลยีราชมงคลล้านนา อธิบายให้เห็นภาพชัดถึงสาเหตุที่ต่างประเทศหันไปให้ความสำคัญกับฝุ่น PM1 มากขึ้น เพราะเคยมีการศึกษาพบว่า “ในฝุ่น PM2.5 มีค่าฝุ่น PM1 อยู่ในนั้นเกือบ 100%”
นั่นหมายความว่า เมื่ออนุภาคของฝุ่นละอองยิ่งมีขนาดเล็ก ย่อมส่งผลต่อสุขภาพมากขึ้น โดยฝุ่น PM1 ที่มีอนุภาคเล็กเทียบเท่าควันบุหรี่ สามารถทะลุผ่านเข้าไปในบริเวณลึกที่สุดของปอด กระทบระบบทางเดินหายใจและไม่สามารถขับออกทางกลไกธรรมชาติได้ จึงต้องขับออกทางไตอย่างเดียว จึงอาจทำให้เกิดโรคไตตามมา
“ในต่างประเทศมีงานวิจัยเกี่ยวกับฝุ่น PM1 มานานแล้ว และมีการปรับปรุงกฎหมายให้ได้มาตรฐาน แต่ของไทยเพิ่งใช้กฎหมายเกี่ยวกับฝุ่น PM2.5 ไม่กี่ปี”
เมื่อถามถึงการวัดค่าฝุ่น PM1 ผู้เชี่ยวชาญด้านฝุ่น ระบุว่า ฝุ่นอนุภาคนี้มีความยากในการวัดค่า เพราะเป็นอนุภาคมวลน้อย ทำให้การวัดออกมาเป็นค่าไมโครกรัม/ลบ.ม. ไม่ชัดเจนมากนัก อย่างไรก็ตาม ในหลายประเทศมีเครื่องวัดฝุ่นชนิดนี้แล้ว
ที่น่าห่วงสำหรับประเทศไทย คือ หากมีฝุ่น PM1 มากขึ้น แล้วยังไม่มีเครื่องมือตรวจวัด และการแก้ไขปัญหา อุตสาหกรรมที่ต้องมีห้องปลอดเชื้อ (Clean room) เกี่ยวกับการทำวัคซีน อาจประสบปัญหาไปด้วย เพราะฝุ่น PM1 สามารถแพร่กระจายทะลุเข้าไปได้ หรือผู้สวมหน้ากากอนามัย หากไม่มีประสิทธิภาพดีพอ ฝุ่นชนิดนี้ก็สามารถทะลุแผ่นกรองอากาศได้
ทั้งนี้ สำหรับประชาชนที่ต้องการซื้อเครื่องฟอกอากาศ แนะนำต้องเลือกที่มีประสิทธิภาพการกรองฝุ่นได้ถึง 0.3 ไมครอน
ฝุ่น PM1 จึงรุนแรงกว่า PM2.5 แล้วที่เลวร้ายกว่า คือ ประเทศไทยยังไม่หยิบยกเรื่องนี้ขึ้นมาพูดคุยอย่างจริงจัง.
